2009-2010 Güz Dönemi İzlencesi

EKO 401 İktisadi Analiz Tarihi I (01)
Ders Sorumlusu: Dr. Muammer Kaymak
web: http://yunus.hacettepe.edu.tr/~mkaymak
e-posta: mkaymak(at) hacettepe.edu.tr

Dersin Amacı:

Bu dersin amacı 3 yıl boyunca yerleşik marjinalist iktisadın rahlesinden geçmiş siz öğrencilere mezun olmadan önce “bir de bunlar vardı söylemeyi unuttuk” demek değildir. Dahası formel iktisat eğitiminden geçmiş olanların genel algılama kalıbına dayanarak konuşursak, yapılmaya çalışılan şey ölü iktisatçılar yatırında çaput bağlamak, onlara saygı sunmak da değildir. Bu derste temelde güncel bir mesele ile uğraşacağız. Bugünün iktisadi gerçekliğini anlamak için elimizde bulunan kavramsal araçlar yeterli mi? Yoksa başka araçlar da var mı? Varsa bu araçlar nasıl kullanılabilir? Başka bir deyişle bu araçları kullanarak iktisadi gerçekliği nasıl çözümleyebiliriz? Gerçekliğin kavramlar ve kavramların sistemli bir biçimde bir araya getirilmesi demek olan teori aracılığıyla anlaşılabilmesi için, kullanılan kavramların mahiyetini, oluşum sürecini bilmeye ihtiyacımız var. Bu tür bir inceleme bizi her yerde ve zamanda geçerli tek bir iktisat teorisinin bulunmadığı gerçeğine götürüyor. Nitekim, iktisadi düşünce tarihini incelerken, çeşitli düşünürlerin ortaya koydukları teorilerin hem ortaya çıktıkları koşulların ürünü oldukları, hem de bu koşulları dönüştürmek için oluşturulduklarını göreceğiz.
Peki doğru bir teori yok mu? Bu sorunun yanıtı bizim iktisadi gerçekliği nasıl kavradığımızla ilgili. İktisadi düşünce tarihi, bize kendilerini kuşatan iktisadi gerçekliği farklı şekillerde kavrayan farklı düşünürlerin kurduğu sistemi anlayarak, sistem kurmanın ya da teori yapmanın yol/yordamını gösteriyor.
Bu derste iktisadi düşüncenin yaklaşık olarak son 400 yılda geçirdiği evrim incelenerek, iktisadi kavram ve kategorilerin oluşum süreci ortaya konulmaya çalışılacaktır. Böylece bir yandan bu kavram ve kategorilerin ve bunlara dayalı olarak oluşturulan teorilerin, tarihsel niteliğinin anlaşılır kılınması hedeflenirken diğer yandan tarihsel perspektifi akıldan çıkarmadan iktisadi analizin temel sorunlarının masaya yatırılması planlanmaktadır.
Dersimiz iki dönemlik bir ders olduğu için ilk dönem esas itibariyle klasik politik ekonomi geleneğinin oluşum sürecini tüm ayrıntıları ile inceleme imkânı bulacağız.

Sınav:
1 adet arasınav ve final sınavı yapılacaktır. Ayrıca, önceden haber verilerek kısa sınavlar yapılabilir. Arasınav ve final sınavının ağırlığı daha sonra saptanacaktır.

Daha çalışkan öğrenciler için ek puan :

1. Ders sorumlusu ile birlikte saptanacak birincil kaynaklara dayalı inceleme yazıları da (asgari 15.000 karakterden oluşan) yine 20 puan üzerinden değerlendirilecektir.
2. Derste asgari 15 dakikalık bir sunuş yapmak 10 puan üzerinden değerlendirilecektir.
3. Ders sorumlusu tarafından belirlenecek kitapların okunarak kaleme alınacak asgari 12.000 karakterden oluşan bir değerlendirme yazısı 20 puan üzerinden değerlendirilecektir. Belirlenecek her bir kitap en çok 3 farklı öğrenci tarafından incelenebilir. Bu değerlendirme yazılarından murat edilen kitabın özetlenmesi değil, kitabın perspektifinin ve temel savlarının eleştirel bir perspektifle değerlendirilmesidir

Temel Kaynaklar
E.K. Hunt (2005) İktisadi Düşünce Tarihi, Ankara:Dost.
Adam Smith (1997) Ulusların Zenginliği. Çev. Ayşe Yunus ve Mehmet Bakırcı, İstanbul: Alan
Adam Smith (2002) Ulusların Zenginliği, Cilt. 2, Çev. M.Tanju Akad, İstanbul: Alan.
David Ricardo (1997) Ekonomi Politiğin ve Vergilendirmenin İlkeleri, Çev. Tayfun Ertan, İstanbul:Belge.
Karl Marx (1997) Kapital. cilt I. Çev. A. Bilgi, Ankara: Sol Yayınları.
Karl Marx (1998) Artık Değer Teorileri. Cilt I. Çev. Y. Fincancı, Ankara: Sol Yayınları.
Vitali S. Vygodski (2008) Büyük Bir Keşfin Hikayesi: Kapital, Çev. A.Aksoy, İstanbul:Daktylos.

DERS PLANI
I. Hafta: İktisadi Düşünce Tarihi Ne İşe yarar? Nasıl Ele Almak Gerekir?
*Werner Stark (1997)"İktisadi Düşünce ve Toplumsal Gelişme", (Der. ve Çev.), Mustafa Özel İktisat Risaleleri. İstanbul: İz. 241-306.
-Hüseyin Özel (2001) "İktisadi Analiz Tarihine Nasıl Yaklaşmak Gerekir?" Hacettepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt 19, Sayı 2, s. 19-38
-Üşür, İşaya (2003) “Ekonomi Politik: Zarif Mezar Taşları”, Praksis: 10.

II. Hafta: Klasik Politik Ekonominin Tarihsel Arkaplanı: Feodalizmden Kapitalizme Geçiş Süreci, Merkantilizm(ler)
* Hunt, (1.bölüm)
-Adam Smith, Ulusların Zenginliği, IV.Kitap, 1-3 Bölümler (Ulusların Zenginliği Cilt 2, Alan Yayıncılık, sf:13-89)

III. Hafta. Bilimsel Politik Ekonominin Temelleri: Değer Teorisi ve İktisadi Yeniden Üretim Fikrinin Oluşumu: William Petty, Pierre Boisguillebert, Fizyokratlar
*Hunt (2.bölüm)

IV ve V. Hafta: Adam Smith’in Meselesi ve Adam Smith Meselesi
*Hunt , (3. bölüm)

*Adam Smith, Ulusların Zenginliği, I.Kitap 1, 2, 6, 7. bölümler ile II.Kitap 3.bölüm)

VI.Hafta: Thomas Robert Malthus ve Şom Ağızlı Bir Bilim olarak İktisat
*Hunt (4. bölüm)

VII. ve VIII. Hafta: David Ricardo: Klasik Politik Ekonominin Zirvesi ve Sınırları
*Hunt (5. bölüm)
*Ricardo, İlkeler (1. ve 2. ve 21. ve 31. bölüm)

IX. Hafta: Klasik Politik Ekonomi’nin Özürcü bir Bilim olarak Yozlaştırılması :Bentham, Say ve Senior İktisadı
*Hunt (6. bölüm)

X.Hafta: Ricardocu Sosyalistler ya da Yoksulların Politik Ekonomisi
*Hunt (7. bölüm)

XI. Hafta: Faydacılığın Zaferi
*Hunt (8. bölüm)

XII. ve XIII. Hafta: Klasik Geleneğin Eleştirmeni ve Mirasçısı olarak Marx
*Hunt (9. bölüm)
*Marx, Kapital I, (7, 8, 9, 12, 15, 25. bölümler (ilk üç kesim)
-Vitali S. Vygodski (2008) Büyük Bir Keşfin Hikayesi: Kapital, Çev. A.Aksoy, İstanbul:Daktylos.